Powiat Chełmiński

Standardy ochrony małoletnich

Ilekroć w niniejszym dokumencie mowa o:
1) Staroście – należy przez to rozumieć Starostę Powiatu Chełmińskiego;
2) Starostwie – należy przez to rozumieć Starostwo Powiatowe w Chełmnie;
3) Małoletnim – należy przez to rozumieć każdą osobę do ukończenia 18 roku życia;
4) Pracowniku – należy przez to rozumieć każdą osobę zatrudnioną lub współpracującą ze Starostwem Powiatowym w Chełmnie, w tym osoby pracujące na podstawie umowy zlecenia oraz wolontariusze, stażyści i praktykanci itp., którzy z racji pełnionej funkcji lub wykonywanych zadań mają lub mogą mieć kontakt z małoletnimi;
5) Rodzicu – należy przez to rozumieć przedstawiciela ustawowego małoletniego pozostającego pod ich władzą rodzicielską; jeżeli dziecko pozostaje pod władzą rodzicielską obojga rodziców, każde z nich może działać samodzielnie jako przedstawiciel ustawowy dziecka;
6) Opiekunie – należy przez to rozumieć opiekuna prawnego małoletniego, tj. osobę, która jest przedstawicielem ustawowym małoletniego, może dokonywać czynności prawnych w imieniu małoletniego i ma za zadanie chronić jego interesy prawne, osobiste i finansowe;
7) Przemocy fizycznej – należy przez to rozumieć każde celowe użycie siły fizycznej skierowane przeciwko innej osobie, mające na celu przekroczenie jej granicy ciała, w szczególności bicie, popychanie, szarpanie;
8) Przemocy psychicznej – należy przez to rozumieć powtarzający się wzorzec zachowania w stosunku do małoletniego, mającego na celu wywołanie u niego pogorszenie samopoczucia/samooceny, spowodowanie poczucia zagrożenia, w szczególności zachowanie polegające na wyśmiewaniu małoletniego, karanie przez odmowę szacunku/zainteresowania, stała krytyka, izolacja społeczna, degradacja werbalna (wyzywanie, poniżanie, upokarzanie, zawstydzanie), stosowanie gróźb;
9) Przemocy seksualnej – należy przez to rozumieć każdą formę zaangażowania innej osoby w aktywność seksualną, na którą nie wyraża ona zgody lub nie jest w stanie w pełni zrozumieć, wyrazić i udzielić świadomej zgody;
10) Standardy – należy przez to rozumieć niniejszy dokument wraz z załącznikami, wprowadzonymi na podstawie zarządzenia Starosty Chełmińskiego.

1. Zasady bezpiecznych relacji pracowników z małoletnimi, określone przez standardy, obowiązują wszystkich pracowników, współpracowników, stażystów i wolontariuszy, jeśli kontakt ten odbywa się za zgodą starostwa i/lub na jego terenie.
2. W starostwie wprowadza się obowiązek weryfikacji w odpowiednich rejestrach osób organizujących wydarzenia z udziałem małoletnich oraz osób, które mają pełnić funkcję opiekuna praktyki małoletniego/opiekuna stażu uczniowskiego małoletniego. Podstawą prawną przeprowadzenia weryfikacji jest art. 21 ustawy z dnia 13 maja 2016 r. o przeciwdziałaniu zagrożeniom przestępczością na tle seksualnym i ochronie małoletnich.

1. Podstawową zasadą relacji między małoletnimi a pracownikami starostwa jest działanie dla dobra małoletniego, z poszanowaniem jego godności, z uwzględnieniem jego emocji i potrzeb oraz działanie w jego najlepszym interesie.
2. Pracownicy starostwa działają wyłącznie w ramach obowiązującego prawa powszechnego, przepisów wewnętrznych starostwa oraz swoich uprawnień i kompetencji.
3. Zasady bezpiecznych relacji z małoletnimi obowiązują wszystkich pracowników, stażystów, praktykantów i wolontariuszy.
4. Podstawowe standardy określające zasady, o których mowa w ust. 3 obejmują w szczególności:
a) utrzymywanie profesjonalnej relacji z małoletnimi i reagowanie względem nich w sposób niezagrażający, adekwatny do sytuacji i sprawiedliwy wobec innych małoletnich,
b) reagowanie w sposób adekwatny do sytuacji i możliwości psychofizycznych małoletniego, w tym dostosowanie poziomu komunikacji do małoletniego ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi, w tym małoletniego niepełnosprawnego,
c) dostosowanie wymagań do indywidualnych potrzeb rozwojowych i możliwości psychofizycznych małoletniego, w tym dostosowanie metod i form pracy do potrzeb małoletniego ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi, małoletniego niepełnosprawnego i zdolnego,
d) równe traktowanie małoletnich bez względu na płeć, orientację seksualną, niepełnosprawność, status społeczny, kulturowy, religijny i światopogląd,
e) ustalanie reguł i zasad pracy w grupie, jasne określanie wymagań i oczekiwań wobec małoletniego, stanowcze reagowanie na zachowania niepożądane,
f) jeśli małoletni i jego rodzice są osobami bliskimi wobec pracownika, zachowuje on poufność wszystkich informacji dotyczących innych uczniów.
5. W relacji personelu z małoletnimi niedopuszczalne jest w szczególności:
a) stosowanie wobec małoletniego przemocy w jakiejkolwiek formie, w tym stosowanie kar fizycznych, wykorzystywanie relacji władzy lub przewagi fizycznej (zastraszanie, przymuszanie, groźby),
b) upokarzanie i obrażanie małoletniego,
c) ujawnianie informacji wrażliwych (wizerunek, informacja o sytuacji rodzinnej, medycznej, prawnej itp.) dotyczących małoletniego wobec osób nieuprawnionych, w tym wobec innych małoletnich,
d) zachowywanie się w obecności małoletniego w sposób niestosowny, np. poprzez używanie słów wulgarnych, czynienie obraźliwych uwag oraz nawiązywanie w wypowiedziach do atrakcyjności seksualnej,
e) nawiązywanie z małoletnim jakichkolwiek relacji romantycznych lub seksualnych, ani składanie mu propozycji o nieodpowiednim charakterze, kierowanie do niego seksualnych komentarzy, żartów, gestów oraz udostępnianie małoletnim treści erotycznych i pornograficznych, bez względu na ich formę,
f) utrwalanie wizerunku małoletniego (filmowanie, nagrywanie głosu, fotografowanie) dla potrzeb prywatnych pracownika, utrwalanie wizerunku małoletnich jest możliwe wyłącznie na potrzeby starostwa oraz za zgodą rodzica lub opiekuna, która jest udzielana w formie pisemnej (np. w przypadku uczestnictwa w konkursach lub imprezach kulturalno - oświatowych organizowanych przez starostwo),
g) proponowanie małoletniemu alkoholu, wyrobów tytoniowych, nielegalnych substancji psychoaktywnych.
6. Zabronione jest krzywdzenie małoletnich w jakiejkolwiek formie. Przykładowe zachowania uznawane za krzywdzenie, zawiera załącznik Nr 1 do standardów.
7. Dopuszczalny jest fizyczny kontakt pracownika z małoletnim, który jest stosowny i spełnia zasady bezpiecznego kontaktu, tj.:
a) jest odpowiedzią na potrzeby małoletniego w danym momencie,
b) uwzględnia wiek małoletniego, etap rozwojowy, płeć, kontekst kulturowy i sytuacyjny.
8. Pracownik dokonując oceny stosowności kontaktu fizycznego z małoletnim kieruje się zawsze swoim profesjonalnym osądem, słuchając, obserwując i odnotowując reakcję małoletniego.

1. Koordynatorem ochrony małoletnich w sytuacji podejrzenia krzywdzenia jest Wicestarosta Powiatu Chełmińskiego, zwany dalej „koordynatorem”.
2. W przypadku nieobecności koordynatora jego obowiązki pełni Naczelnik Wydziału Oświaty, Zdrowia, Kultury i Sportu lub inna osoba wyznaczona przez koordynatora.
3. Obowiązkiem koordynatora jest przyjmowanie zgłoszeń o zdarzeniach wskazujących na podejrzenie krzywdzenia małoletniego – w formie ustnej lub pisemnej.
4. Uprawnionym do zgłoszenia podejrzenia krzywdzenia małoletniego jest każdy kto powziął taką informację, a pracownicy mają obowiązek zgłoszenia każdego zdarzenia o cechach przemocy.
5. Bezpośrednie nagłe zdarzenia należy zgłaszać bez zbędnej zwłoki, bezpośrednio do koordynatora w formie ustnej.
6. Pracownik, który był świadkiem krzywdzenia małoletniego lub powziął informację o krzywdzeniu małoletniego i nie zgłosił tego zdarzenia koordynatorowi podlega odpowiedzialności dyscyplinarnej za naruszenie podstawowych obowiązków pracowniczych lub innej odpowiedzialności w zależności od łączącego go stosunku prawnego ze starostwem.
7. W przypadku gdy sprawcą krzywdzenia małoletniego jest pracownik, koordynator zgłasza takie zdarzenie Staroście, który podejmuje decyzje kadrowe lub inne decyzje adekwatne do oceny zdarzenia.
8. Pisemne zgłoszenie zdarzenia należy adresować do koordynatora – Wicestarosty Powiatu Chełmińskiego, na adres: Starostwo Powiatowe w Chełmnie, ul. Kolejowa 1, 86-200 Chełmno i przekazać je za pośrednictwem poczty tradycyjnej, lub poczty elektronicznej na adres e-mail: sekretariat@powiat-chelmno.pl
9. Niezależnie od formy przyjęcia zgłoszenia, koordynator dla każdego zdarzenia sporządza protokół interwencji w ochronie małoletniego przed krzywdzeniem, którego wzór stanowi załącznik nr 2 do standardów.
10. Informacja o osobie odpowiedzialnej za składanie zawiadomień wywieszona jest na tablicy ogłoszeń starostwa, w tym na stronie internetowej.

1. Pracownicy starostwa zwracają szczególną uwagę na występowanie w zachowaniu małoletniego sygnałów świadczących o jego krzywdzeniu. Uwagę pracownika powinny zwrócić następujące zachowania małoletniego, np.:
a) ma widoczne obrażenia ciała (siniaki, poparzenia, ugryzienia, złamania kości itp.), których pochodzenie trudno jest wyjaśnić,
b) podawane wyjaśnienia dotyczące obrażeń wydają się niewiarygodne, niemożliwe, niespójne itp.; małoletni często je zmienia,
c) nadmiernie zakrywa ciało, niestosownie do sytuacji i pogody,
d) cierpi na powtarzające się dolegliwości somatyczne: bóle brzucha, głowy, mdłości itp.,
e) nastąpiła nagła i wyraźna zmiana zachowania małoletniego.
2. W przypadku gdy pracownik w toku bieżącej pracy rozpozna zdarzenie wskazujące na krzywdzenie małoletniego ma obowiązek podjąć działania wg procedury trzech kroków:
a) zabezpiecza małoletniego przed potencjalnym sprawcą przemocy;
b) zabezpiecza dowody przemocy i niezwłocznie zgłasza zdarzenie koordynatorowi;
c) pozostaje do dyspozycji koordynatora tak długo, jak jest to potrzebne dla zabezpieczenia dowodów i potrzeb małoletniego oraz sporządzenia dokumentacji zdarzenia.
3. W przypadku gdy u małoletniego, stwierdza się, że jego życie jest zagrożone lub grozi mu ciężki uszczerbek na zdrowiu, koordynator za zgodą rodziców/opiekunów małoletniego, a w przypadku gdy jest potrzeba natychmiastowego działania, każdy pracownik obecny przy zdarzeniu niezwłocznie informuje policję lub pogotowie ratunkowe.
4. W przypadku gdy w sprawie małoletniego zachodzi prawdopodobieństwo, że sprawcami krzywdzenia małoletniego są rodzice/opiekunowie, koordynator powiadamia policję, sąd rodzinny, ośrodek pomocy społecznej, a także przewodniczącego lokalnego zespołu interdyscyplinarnego w celu wszczęcia procedury Niebieskiej Karty.
5. Protokół interwencji w sprawie ochrony małoletniego przed krzywdzeniem wszczyna postępowanie wyjaśniające w sprawie, które prowadzi i dokumentuje koordynator.
6. W ramach postępowania wyjaśniającego zdarzenie, koordynator ma prawo przeprowadzać rozmowy z pracownikami, małoletnim i rodzicami/opiekunami prawnymi, następnie sporządza notatkę służbową, zbiera dowody rzeczowe, w tym nagrania dźwiękowe, fotografie, filmy lub nagrania z monitoringu.
7. Koordynator ma prawo konsultować się ze specjalistami i ekspertami niebędącymi pracownikami starostwa. Korzystając z pomocy instytucji i osób zewnętrznych koordynator zobowiązany jest przestrzegać ochrony danych i wizerunku małoletniego.
8. Postępowanie wyjaśniające powinno zostać przeprowadzone niezwłocznie.
9. Wszyscy pracownicy starostwa, którzy w związku z wykonywaniem obowiązków służbowych podjęły informację o krzywdzeniu małoletniego, są zobowiązane do zachowania tajemnicy, poza tymi informacjami przekazywanymi uprawnionym instytucjom.

1. Zdarzenia zakwalifikowane – w protokole interwencji w sprawie ochrony małoletniego przed krzywdzeniem – jako incydent wprowadza się do rejestru zdarzeń załącznik nr 3.
2. Dla każdego zdarzenia zakwalifikowanego jako podejrzenie krzywdzenia małoletniego lub krzywdzenie małoletniego, koordynator zakłada teczkę ochrony małoletniego przed krzywdzeniem, która zawiera:
1) protokół interwencji w sprawie ochrony małoletniego przed krzywdzeniem;
2) dokumentację z postępowania wyjaśniającego zdarzenie;
3) korespondencję z organami zewnętrznymi w sprawie;
4) dokumentację zapoznania rodziców/opiekunów z materiałem zebranym w sprawie małoletniego;
5) inną dokumentację wytworzoną na potrzeby ochrony małoletniego.
3. Zasady przechowywania i archiwizowania dokumentacji, o której mowa w pkt 1-2 regulują odrębne przepisy.

1. Starostwo zapewniając małoletnim dostęp do Internetu podejmuje działania zabezpieczające przed dostępem do treści, które mogą stanowić zagrożenie dla ich prawidłowego rozwoju, w szczególności poprzez instalowanie i aktualizowanie oprogramowania zabezpieczającego.
2. Starostwo zapewnia dostęp do urządzeń elektronicznych z dostępem do sieci Internet tylko do celów służbowych i na wyznaczonych stanowiskach pracy. Poza wyznaczonymi stanowiskami pracy starostwo nie umożliwia dostępu do Internetu.

1. Treści nielegalne lub niezgodne z regulaminem danej strony zgłaszane są administratorom strony.
2. W przypadku zgłoszenia o dostępie do treści nieodpowiednich, administrator sieci ustala okoliczności zdarzenia, podejmując próbę ustalenia sprawcy i świadków incydentu, a także zabezpiecza dowody, konfiguruje zabezpieczenia sieci, by na nowo zablokować dostęp do niewłaściwych treści. Z poczynionych ustaleń sporządza protokół interwencji w sprawie ochrony małoletniego przed krzywdzeniem.
3. Małoletni, który stał się ofiarą lub świadkiem cyberprzemocy (wyśmiewania, poniżania przy użyciu technologii cyfrowych, obraźliwych komentarzy, rozpowszechniania wizerunku, manipulowania zdjęciami itp.) powinien zgłosić sytuację do koordynatora. Zgłoszenia może dokonać także świadek cyberprzemocy.
4. Współpraca z organami ścigania lub sądem rodzinnym obligatoryjnie musi zaistnieć w przypadku naruszenia zakazu rozpowszechniania materiałów pornograficznych z udziałem małoletniego (osoby poniżej 18 roku życia – art. 202 § 3 kodeksu karnego) oraz treści propagujących publicznie faszystowski lub inny totalitarny ustrój państwa lub nawołujących do nienawiści na tle różnic narodowościowych, etnicznych, rasowych, wyznaniowych (art. 256 i art. 257 kodeksu karnego).

1. Celem planu wsparcia jest przede wszystkim:
a) zainicjowanie działań interwencyjnych we współpracy z innymi instytucjami, jeśli istnieje taka konieczność;
b) współpraca z rodzicami w celu powstrzymania krzywdzenia małoletniego i zapewnienie mu pomocy;
c) diagnoza, czy konieczne jest podjęcie działań prawnych;
d) objęcie małoletniego pomocą psychologiczno – pedagogiczną i pomocą specjalistyczną jeśli zaistnieje taka konieczność.
2. W ustalaniu planu wsparcia uczestniczy małoletni, jego rodzice/opiekunowie prawni – każda z tych osób otrzymuje zadania do wykonania w określonym czasookresie.
3. Plan wsparcia małoletniego funkcjonuje równolegle z podejmowanymi działaniami interwencyjnymi, a jego naczelną zasadą jest obserwacja ucznia, zapewnienie mu warunków do uzyskania wielospecjalistycznej pomocy, udzielanie wsparcia rodzicom i współpraca międzyinstytucjonalna.

1. Standardy ochrony małoletnich w Starostwie Powiatowym w Chełmnie są opublikowane w pełnej wersji dla rodziców i małoletnich w Biuletynie Informacji Publicznej Starostwa Powiatu Chełmińskiego.
2. Standardy dostępne są również na tablicach ogłoszeń Starostwa Powiatowego w Chełmnie
3. Małoletnich informuje się o dostępności niniejszych standardów w wersji skróconej załącznik nr 4.
4. Osobami odpowiedzialnymi za przekazanie informacji o której mowa w ust. 2 i 3 jest zastępca naczelnika wydziału organizacyjnego lub bezpośredni opiekun stażu/ praktyki.

1. Koordynator nie rzadziej niż raz na dwa lata przeprowadza przegląd i dokonuje oceny obowiązujących standardów w celu dostosowania ich do aktualnych potrzeb (biorąc m.in. pod uwagę szczególnie zdarzenia, które zostały koordynatorowi zgłoszone) oraz zgodności z obowiązującymi przepisami.
2. W przeglądzie standardów mogą uczestniczyć inne osoby wyznaczone przez koordynatora, szczególnie takie, które dysponują odpowiednią wiedzą lub doświadczeniem zawodowym.


1. Przygotowanie pracowników do stosowania Standardów ochrony małoletnich w Starostwie Powiatowym w Chełmnie odbywa się w formie obowiązkowego instruktażu dla pracowników, na które składa się prezentacja przyjętych standardów oraz wyjaśnienie zasad ich stosowania.
2. Koordynator ma prawo organizować spotkania zespołowe i ogólne pracowników w celu zapoznania ich z nowymi informacjami dotyczącymi ochrony małoletnich, w tym
w szczególności zmianami w Standardach.
3. Osobami zobowiązanymi do zapoznania pracowników ze standardami są: naczelnicy wydziałów Starostwa Powiatowego w Chełmnie wobec pracowników Wydziału oraz zakresie działania Wydziału (zawieranych umów / porozumień),
4. Oświadczenie o zapoznaniu się pracownika ze Standardami dołącza się do jego akt osobowych lub dokumentów dotyczących realizacji danego działania, w ramach którego dopuszcza się osobę do działalności z małoletnim – załącznik nr 5.

Załączniki:
Załącznik nr 1 - Formy krzywdzenia małoletnich: POBIERZ (25kB)
Załącznik nr 2 - Protokół interwencji w sprawie ochrony małoletniego przed krzywdzeniem: POBIERZ (23kB)
Załącznik nr 3 - Rejestr zdarzeń: POBIERZ (22kB)
Załącznik nr 4 - Standardy ochrony małoletnich w Starostwie Powiatowym w Chełmnie (wersja skrócona): POBIERZ (24kB)
Załącznik nr 5 - Oświadczenie o zapoznaniu się ze standardami ochrony małoletnich: POBIERZ (22kB)